Sog‘lom ovqatlanish printsiplari juda oddiy. Afsuski ularga hamma ham rioya qilavermaydi. Mazkur printsiplar - och qolish, holdan toydiruvchi parhez degani emas, biroq oshqozon yarasi, pankreatit, xolesistit va semirib ketishdan ogohlantiruvi oddiy qoidalar. Aytilgan kasallaiklar esa, organizmga salbiy ta’sir ko‘rsatib, diabet, infarkt va insultga sabab bo‘lishi hech gap emas (darvoqe, bu kasalliklarga istalgan yoshdan chalinish mumkin).
Yuqorida sanalgan muammolarga duch kelmaslik va och qolib ketmasdan, to‘g‘ri ovqatlanish uchun quyidagi qoidalarga amal qiling:
1-qoida. Bir kunda qancha sarflansa, shuncha taom iste’mol qilish kerak.
Aniqlik kiritish uchun bir martalik ovqatlanishni kaloriya va grammlarda hisoblash va nimalarga e’tibor berish zarurligini o‘zimizga belgilab olamiz. Haddan ziyod ko‘p eb qo‘ymaslikning yaxshigina yo‘li – shoshmasdan taomlanish. Ovqatlanish mahali televizorga qaramang, kompyuterda ishlamang va umuman diqqatni jalb etuvchi tashqi omillardan xoli bo‘lish zarar qilmaydi.
2-qoida. Yegulik har xil bo‘lishi lozim.
Yomon ta’sir qilmasa, taomnomangizda albatta sho‘rva va bo‘tqalar bo‘lishi kerak (bu bolalikdan esdalik - ertalabdan manna yoki suli yormasini eyishga majbur qilish degani emas). Bo‘tqalarning juda ko‘p turlari bo‘lib, tayyorlash usuli undanda bisyor.
3-qoida. Taomnomangizda sabzavot va mevalar bo‘lishi shart.
Fransuzlar kun davomida barcha organlarning to‘g‘ri ishlashi uchun kamida beshta sabzavot va meva: olma yoki ananas, pomidor yoki avakado iste’mol qilish shart deydi. Bu o‘z navbatida organizmingizdagi qo‘shimcha vitaminlar va mineral moddalar zaxirasi deyish mumkin. Ular immunitetni mustahkamlaydi. Shunda siz kamroq charchaysiz, kamroq shamolaysiz, ish qobiliyatingiz bir muncha oshadi.
4-qoida. Sut mahsulotlari ham yomon emas.
Ular suyaklarni mustahkamlab, osteoporoz rivojlanishining oldini oladi. 40 yoshdan keyin organizm sutni qabul qilmay qolishi mumkin. Bundan vahimaga tushish yaramaydi va sut o‘rniga: qatiq yoki yogurt, suzma va tvorog kabi boshqa boshqa sutli mahsulotlar birini tanlash mumkin.
5-qoida. Asosiy ovqatlanish oralig‘ida nimadir eb qo‘yishga o‘rganmang.
Oshqozonga egulik tusha boshladimi, organizm to‘liq ovqatlanish jarayoni boshlandi deb “o‘ylaydi”. Hazm uchun zarur miqdordagi oshqozon shirasini ishlab chiqaradi, biroq siz esa ikki dona konfet bilan kifoyalanasiz. Ortib qolgan hazm shirasi nima qilishni bilmay, oshqozon devorlarini “ey boshlaydi” va alal-oqibat, oshqozon yarasi kasalligi kafolatlangan. Mana shu sababdan ham och qoringa saqich chaynmaslikni maslahat bergan bo‘lardik.
6-qoida. Ratsioningizni kichik portsiyalarda to‘rt yoki beshga bo‘ling.
Asosiysi – ana shu portsiyalarni muntazam qabul qilib borish. Shunda organizm ham bunga o‘rganib ishlay boshlaydi. Siz esa barcha parhezshunoslar ta’kidlaganidek, bemalol kuniga 4-5 mahal ovqat qabul qilishni o‘zlashtriasiz. Oshqozongiz esa bundan ozor chekmaydi, ortiqcha vazn ham sizni tashvishga solmaydi.
Muntazam ovqatlanish – ovqat hazm qilish tizimingizga e’tiborli ekaningizning asosiy belgisi hisoblanadi. Bejizga: “urushda ham ovqatlanishni unutma” deyishmagan-kau!
7-qoida. Nonushta qilishni unutmang.
Nonushta kun davomida organizmning modda almashinuv tizimini ta’minlaydi. Nonushta organizmga sizning uyg‘onganingiz va faol ish jarayoniga tayyor ekaningizdan xabar beradi, sovuq havoda kun davomida sizni isitadi.
Shuningdek, kechki soat oltidan keyin ovqatlanish mumkin emas, degan uydirmaga to‘xtalmoqchimiz. Albatta, siz kechki 8 da uyquga yotadigan bo‘lsangiz, ovqatlanish yaramaydi. Ammo, uyquga yarim tundan keyin yotadigan bo‘lsangiz, ovqatlanish oralig‘i cho‘zilib ketishi tabiiy. Bunday paytda modda almashinuvi susayadi. Oqibatda vazn oshishiga sabab tayyor. Siz esa och qoringa uyquga yotasiz. Eng maqbuli - uyqudan 2-4 soat oldin ovqatlanish.
Unchalik qiyin bo‘lmagan mazkur qoidalar sizga ochlik va bo‘kib qolish o‘rtalig‘ini topishga ko‘mak beradi, organizmingizni etarlicha ozuqa bilan ta’minlash, immunitetni mustahkamlash, oshqozon-ichak kasalliklari va yana boshqa turli noxushliklardan himoyalaydi. Eganingiz osh bo‘lsin!